داروهاي رخوت زا، خواب آور و ضد اضطراب
داروهاي رخوتزا، خواب آور وضد اضطراب، شایع‌ترین داروهاي روانگردان تجويز شده هستند كه به صورت خوراكي مصرف می‌شوند وابستگي به اين داروها معمولاً حداقل به چند ماه مصرف روزانه آن‌ها احتياج دارد ولي اين امر درميان افراد مختلف تفاوت‌های چشمگيري نشان می‌دهد

داروهاي مرتبط با اين گروه عبارتند از:
بنزوديازپين ها مثل ديازپام (valium) وفلونيترازپام (R ohypnol)؛ باربيتوراتها مثل سكوباربيتال (seconal)؛ ومواد شبه باريتوراتي كه شامل متاكوآلون (قبلاً quaalude ناميده می‌شد) و مپروبامات (Miltown). اين دسته از داروها براي درمان بي خوابي و اضطراب بكار می‌روند. بسياري از بيماران ميانسال بنزوديازپينها را ابتدا براي رفع بي خوابي يا اضطراب مصرف می‌کنند، و بعدها كه به اين داورها وابسته می‌شوند براي تجويز آنها به پزشكان متعددي مراجعه می‌کنند اهداف مصرف غير مجاز داروهاي رخوتزا- خواب آور عبارتند از اثرات نشئه زايي آن‌ها، تقويت اثر سايرداروهاي مضعف سیستم عصبی مرکزی (نظير اپيوئيدها و الكل)، و تعديل اثرات تحريك كنندگي و اضطراب آور مواد محرك (نظير كوكائين) عمده‌ترین عارضه مسموميت با داروهاي رخوتزا، خواب آور، يا ضد اضطراب، مهار تنفس و تضعيف سیستم عصبی مرکزی ناشي از مصرف بيش از حد آن‌ها است با اينكه مسموميت خفيف با اين داروها به خودي خود چندان خطرناك نيست (مگر اينكه بيمار در حال رانندگي يا كار با ماشين آلات باشد). اين داروها غالباً همراه با ساير مواد مضعف سیستم عصبی مرکزی مصرف می‌شوند (مثل الكل) تا اثرات اضافي بيشتري ايجاد كنند ترك اين داروها خطرناك است ومي تواند به بروز دليريوم يا تشنجات منجر گردد
2. همه گير شناسي. حدوداً 6% افرادي كه معمولاً زير 40 سال سن دارند از اين داروها به طور غير قانوني استفاده می‌کنند. بالاترين ميزان شيوع مصرف غيرمجاز بين سنين 26 تا 35 است، نسبت زن به مرد 3 به 1 است، و نسبت سفيد پوشان به سياه پوستان 2 به 1 است سوء مصرف باربيتورات در سن بالاي 40 شايعتراست.

آمفتامينها و مواد شبه آمفتامين (مواد محرك).
مواد شبه آمفتامين اثر خود را عمدتاً از طريق آزاد سازي كاتكول امينها از ذخاير پيش سيناپسي اعمال می‌کنند كه به ويژه در طول مسير پاداش نورونهاي دوپامينرژيكي كه از تگمنتوم ونترال به سمت قشر مغز كشيده شده‌اند قرار دارند انديكاسيونهاي قانوني مصرف اين مواد عبارتند از اختلالات كمبود توجه، ناركولپسي، و افسردگي، در ايالات متحده مصرف غير طبي آمفتامينها در 5/4% بزرگسالان گزارش شده است به نظرمي رسد كه متيل فنيديت (Ritalin) خاصيت اعتياد آوري كمتري نسبت به ساير آمفتامينها داشته می‌باشد، و احتمالاً اين امر ناشي از مكانيسم عمل تفاوت آن است (چون سبب مهار باز جذب دوپامني می‌شود) تأثير اين مواد به صورت نشئگي و بي اشتهايي است. آمفتامينها معمولاً به صورت خوراكي مصرف می‌شوند، ولي امكان مصرف تزريقي، استنشاق از طريق بيني، يا تدخين آن‌ها نيز وجود دارد سندرم‌های باليني مربوط به آمفتامينها مشابه مصرف كوكائين هستند، اگر چه مصرف خوراكي آمفتامين با سرعت كمتري حالت نئشگي ايجاد می‌کند و بنابراين كمتر اعتياد آوراست.

نکته‌ی باليني:
سوء مصرف وريدي آمفتامين شديداً اعتياد آوراست. سوء مصرف آمفتامينها توسط دانشجويان، رانندگان كاميون كه مسافت‌های طولاني رانندگي می‌کنند، و ساير افرادي كه تمايل به حفظ حالت بيداري و توجه به مدت طولاني دارند شايع است.
آمفتامين ها می‌توانند سبب ايجاد يك نوع روان پريشي پارانوئيد شوندكه مشابه اسكيزوفرني پارانوئيد است. مسموميت با آمفتامينها معمولاً پس از 24 تا 48 ساعت برطرف می‌شود سوء مصرف آمفتامين می‌تواند منجر به هيپرتانسيون شديد، بيماري عروق مغز، و انفاركتوس وايسكمي ميوكارد گردد. علائم نورولوژيك بسته به مقدار دوز مصرف شده از انقباضات عضلاني تا، تشنج، اغماء و مرگ متغير هستند (ترمور)، آتاكسي، دندان قروچه، تنگي نفس، سردرد، تب، و گرگرفتگي نيز عوارض جسمي شايعي هستند ولي شدت زيادي ندارند.
1.همه گيرشناسي. در ايالالات متحده حدود 7% افراد جامعه از داروهاي محرك رواني استفاده می‌کنند، كه بيشترين ميزان شيوع آن در گروه سني 18 تا 25 سال است، گروه سني 12 تا 17 سال در مرتبه‌ی بعدي قرار دارند ميزان شيوع وابستگي و سوء مصرف آمفتامين درطول عمر، 5/1 درصد بوده و در مرد و زن يكسان است.
2.داروها
a. آمفتامينهاي اصلي. آمفتامين، دكستروآمفتامين (Dexedrine)، متامفتامين (Desoxyn، سرعت [speed])، متيل فنيديت، پيمولين (cylert).
b. مواد وابسته. افدرين، فنيل پروپانول آمين (PPA)، خات (khat)، متكاتينون (هندل [crank]).
c. »آمفتامينهاي جايگزين (طراح). (تحت عنوان توهم زاها هم طبقه بندي شده‌اند)
اين داروها اثرات نوروشيميايي برهردو سيستم سروتونرژيك و دوپامنرژيك دارند واثرات رفتاري آن‌ها هم شبيه به آمفتامينها و هم شبيه به مواد توهم زا است
4- متيلن دي اكسي آمفتامين [MMDA]. مصرف MDMA موجب افزايش اعتماد به نفس و حساسيت حسي؛ احساسات آشتي جويانه توأم با بينش، همدلي، و احساس نزديك بودن شخص به ساير افراد می‌گردد اثرات اين ماده، فعال كننده و انرژي زا بوده و داراي ويژگي توهم زايي می‌باشند، ولي درمقايسه با توهم زاهاي كلاسيك كمتر موجب اختلال موقعيت سنجي و آشفتگي ادراك می‌شود مصرف MDMA همچنين سبب هيپرترمي می‌شود، به ويژه هنگامي كه در چهار دوز نزديك به هم و توأم با افزايش فعاليت فيزيكي مصرف شود، چنانكه در پارتی‌های پر سرو صدا شايع است مصرف زياد يا طولاني مدت اين ماده می‌تواند باعث آسيب رسيدن به سلول‌های عصبي سروتونينرژيك شود.